Zagrebačko kino Tuškanac od ponedjeljka, 17. do subote, 22. prosinca donosi retrospektivu s deset filmova jednog od najistaknutijih američkih filmskih redatelja Roberta Altmana, njegova skoro sva najvažnija ostvarenja od najkreativnijeg perioda sedamdesetih preko 'kriznih' osamdesetih do povratničkih u devedesetima.
Program otvara satirična kriminalistička drama “Igrač” (1992), za koju su Robert Altman i Tim Robbins na filmskom festivalu Cannesu nagrađeni za najbolju režiju i glumu, najavljeno je iz kina Tuškanac.
Riječ je o njegovom povratničkom djelu nakon krize osamdesetih, ciničnoj satiri o otuđenosti filmske industrije u kojoj caruju pohlepa, te borba za moć i utjecaj. Čak 60-ak holivudskih zvijezda nakratko se pojavljuje u cameo-rolama utjelovljujući same sebe.
Uoči projekcije tog filma uvodnu riječ o autorovu stvaralaštvu dat će filmska kritičarka Višnja Vukašinović.
Idući dan na programu je humorna ratna drama “M.A.S.H.” (1970), nagrađena Zlatnom palmom i Oscarom za najbolji adaptirani scenarij, kojom je Altman zakoračio u najvažnije desetljeće svog stvaralaštva.
Film je sniman u vrijeme dok je rat u Vijetnamu bio na vrhuncu, zbog čega su izrugivanje vojsci i američkom militarističkom duhu te antiratni i humani angažman prilično izraženi, a krasi ga izvrsna režija, obilje anarhoidnog i altruističnog humora, te iznimno raspoloženi nastupi glumaca, napominju iz “Tuškanca”.
Isti dan, ali u kasnijem terminu prikazat će se i “Brewster McCloud” (1970), Altmanov križanac satirične komedije i eskapističke fantazije nastao kad i proslavljeni M.A.S.H.
Taj se film opisuje kao još radikalnije ostvarenje “začudnog ozračja, slikovitih, pomaknutih likova i neobične sadržajno bogate priče u čijem su fokusu sanjari i čudaci, socijalno neprilagođeni marginalci, ali i oni koji maštaju o usponu na društvenoj ljestvici, dok cjelina funkcionira kao alegorija o čežnji za oslobađanjem i slobodom”.
U srijedu se prikazuje antivestern “McCabe i gospođa Miller” (1971), nominiran za Oscara za glavnu žensku ulogu, u kojem redatelj dekonstruira mitologiju žanra, od postuliranja nemoralnog varalice i psihički ne sasvim stabilne prostitutke kao protagonista, preko kreiranja slike razdoblja koje obiluje prevarantima, oportunistima i bezobzirnim korporativnim plaćenicima, do referiranja na tadašnje američko društvo ranih 1970-ih, društvo kojim su prema Altmanu carevali laži, nasilje i kriminal.
Nakon toga slijedi psihološka drama “Tri žene” (1977) o stidljivoj i povučenoj djevojci koja u lječilištu za starije upoznaje energičnu kolegicu te se s njom sprijateljuje, unatoč karakternim razlikama.
Film se temelji na zamisli koju je Altman dobio u snu nakon gledanja Bergmanova filma “Persona”, a za taj je nastup Shelley Duvall u Cannesu 1977. nagrađena kao najbolja glumica.
Za četvrtak su najavljeni filmovi “Dugi oproštaj” (1973), slobodna prilagodba romana Raymonda Chandlera o privatnom istražitelju Philipu Marloweu, te kriminalistička drama “Lopovi poput nas” (1974), koja daje oporu sliku Amerike iz razdoblja velike gospodarske krize.
Petak je rezerviran za Altmanovo remek-djelo “Nahsville” (1975), jedno od najuspjelijih ostvarenja novog Hollywooda i jedan od temeljnih filmova 1970-ih, studija country glazbe koja daje intrigantnu i društvenom kritikom te antiratnim stavovima obilježenu sliku američkog društva u vrijeme Vijetnamskog rata i afere Watergate.
Posljednji dan retrospektive, u subotu, prikazat će se humorna karakterna studija kockara “Kalifornijski poker” (1974), o dvojici strastvenih kockara i crnohumorna drama “Kratki rezovi” (1993), za čiju je režiju Altman osvojio Zlatnog lava i nagradu FIPRESCI u Veneciji te nominacije za Oscara.
Ta egzistencijalna crnohumorna drama o dvadesetak stanovnika L.A-a, temeljena na kratkim pričama Raymonda Carvera, predstavlja vrhunac Altmanova kreiranja skladno komponiranih epizodnih, mozaičnih cjelina u kojima se u razmjerno kratku vremenu zapleću i raspliću sudbine velikog broja likova.