Astronomi su upravo pronašli kozmičku topovsku kuglu. Oko zvijezde udaljene nekih 730 svjetlosnih godina kruži egzoplanet veličine Jupitera, no njegova gustoća šokira. Astronomi su otkrili da ovaj planet, imena TOI-4603b, ima masu jednaku čak trinaest Jupitera.
To znači da je ovaj planet tri puta gušći od Zemlje i preko devet puta gušći od Jupitera. Nalazi se vrlo blizu zvijezdi oko koje kruži – njegova orbita iznosi tek 7.25 dana, piše Science Alert.
Ovaj planet tako pripada u malenu, ali važnu kategoriju svjetova koji su u suprotnosti svemu što znamo o formaciji i evoluciji planeta.
“To je jedan od najmasivnijih i najgušćih dosad otkrivenih divovskih planeta;” napisao je tim astronoma pod vodstvom Akankshe Khandelwal iz Indije. “Ovo je vrijedan dodatak populaciji od manje od pet gigantskih planeta u regiji smeđih patuljaka manje mase i planeta velike mase koju trebamo više istražiti kako bismo shvatili procese njihove formacije.”
U teoriji, postoji ograničenje moguće mase planeta. Iznad gornje kritične granice, temperatura i pritisak na jezgru dovoljan je da izazove nuklearnu fuziju.
Što se tiče zvijezda, minimalna masa pri kojoj ovaj proces započinje iznosi oko 85 Jupitera – u tom trenutku se atomi vodika počnu spajati u helij.
Gornja granica mase za planeta, smatra se, iznosi oko 10-13 Jupitera. Objekti koji potpadaju u tu razliku nazivaju se smeđim patuljcima. Oni nemaju dovoljno mase za fuziju vodika, no u njihovim jezgrama može se stvarati deuterij, teški izotop vodika koji ne zahtijeva toliku količinu topline i pritiska.
Zvijezde se stvaraju “odozgo prema dolje”, kada se gusti komadi u molekularnom oblaku sruše pod silom gravitacije i formiraju protozvijezdu, koja potom naraste “usisavajući” materijal oko oblaka, koji stvara oblik diska.
Prašina i plinovi nastali nakon ovog procesa formiraju planete, koji nastaju “odozdo prema gore” spajanjem komada ostataka. Nastaju komadi koji rastu u planete.
Vjeruje se da smeđi patuljci nastaju na sličan način kao i zvijezde, od komada molekularnog oblaka koji se ruši pod silom gravitacije. Oni se često okreću oko zvijezda na velikim udaljenostima minimalno pet astronomskih jedinica – odnosno pet puta većoj udaljenosti od one između Sunca i Zemlje.
Astronomi vjeruju da se zbog njihovog nastajanja stvara i nevjerojatna “pustinja” smeđih patuljaka s malenom orbitom.
Tijelo TOI-4603b prvi put je primijetio NASA-in teleskop TESS, koji proučava dijelove neba u potrazi za blijedim, regularnim “rupama” u svjetlosti zvijezda koje sugeriraju da se tamo nalazi egzoplanet. Podaci TESS-a sugerirali su da se radi o planetu čiji radijus iznosi 1.042 puta radijusa Jupitera, a oko svoje zvijezde on proputuje u nešto manje od tjedan dana.
Planet ispunjava većinu kriterija za klasifikaciju kao egzopaneta i tako su ga i nazvali Khandelwal i njeni kolege. No on se nalazi točno na granici mase smeđih patuljaka, što znači da bi se moglo raditi o vrlo važnom otkriću preko kojeg se može bolje shvatiti kako se formiraju smeđi patuljci i gigantski planeti, kao i razvoj njihove veze sa zvijezdama.
Na primjer, ako egzoplanet ima orbitu koja je ovalna ili ekscentrična, to znači da se on u nju još uvijek “smješta.” Zvijezda također ima i smeđeg patuljka koji orbitira na udaljenosti od oko 1.8 astronomskih jedinica, koji je mogao gravitacijski djelovati s planetom TOI-4603b. Ovi znakovi daju naslutiti da se egzoplanet približava zvijezdi iz prethodno udaljenije pozicije.
Sličan objekt je planet pod nazivom HATS-70b, mase 12.9 puta veće od Jupitera a radijusa većeg 1.384 puta. On je manje gust od tijela TOI-4603b, ali podjednako blizu svojoj zvijezdi i također pokazuje znakove migracije.
“Otkrivanje takvih sustava,” pišu istraživači, “daje nam priliku za dobivanje vrijednih uvida u mehanizme masivnih planeta i poboljšava naše razumijevanje dominantnih mehanizama njihove formacije i migracije.”
N1 pratite putem aplikacija za Android | iPhone/iPad i društvenih mreža Twitter | Facebook | Instagram.
Kakvo je tvoje mišljenje o ovome?
Budi prvi koji će ostaviti komentar!